Wat is de 5,5 regel bij de examens?

De 5,5 regel is een compensatieregeling binnen het Nederlandse eindexamen die je kind de mogelijkheid biedt om onder bepaalde voorwaarden een onvoldoende te compenseren met andere cijfers. Deze regel maakt onderdeel uit van de bredere slaag-zakregeling en geldt voor vmbo, havo en vwo. Het betekent dat een 5 of 5,5 voor een bepaald vak niet automatisch tot zakken leidt, mits aan specifieke voorwaarden wordt voldaan. Voor veel ouders brengt deze regel opluchting, maar ook vragen over hoe het precies werkt en wanneer je kind ervan gebruik kan maken.

Wat is de 5,5 regel bij de examens precies?

De 5,5 regel houdt in dat je kind een onvoldoende voor een vak mag compenseren met voldoendes voor andere vakken, zonder direct te zakken voor het eindexamen. Deze regeling geldt voor het eindcijfer van een vak, dat bestaat uit het schoolexamencijfer en het centraal examencijfer samen. Het is een vorm van coulance binnen het onderwijssysteem die erkent dat leerlingen sterk kunnen zijn in bepaalde vakken en minder in andere.

De compensatieregeling maakt onderdeel uit van de officiële slaag-zakregeling die voor alle onderwijsniveaus geldt. Het doel is om leerlingen die over het algemeen goed presteren niet te laten zakken vanwege één zwakker vak. De regel biedt ruimte voor verschillen in talenten en interesses, terwijl er wel een minimaal niveau wordt geëist voor de kernvakken.

Voor jou als ouder is het belangrijk te weten dat deze regel automatisch wordt toegepast bij de beoordeling van de eindexamenresultaten. Je hoeft hier niet apart om te vragen. De school berekent of je kind aan de voorwaarden voldoet en communiceert dit bij de uitslag.

Hoe werkt de cijfercompensatie bij eindexamens?

Het compensatiemechanisme werkt op basis van het gemiddelde eindcijfer en de verdeling van voldoendes en onvoldoendes. Je kind moet een gemiddeld eindcijfer van minimaal een 6,0 halen over alle vakken samen. Daarnaast mag er maar één onvoldoende zijn, en die onvoldoende moet een 5 of hoger zijn. Een 4 of lager kan niet gecompenseerd worden.

Bij de berekening tellen alle vakken mee waarvoor je kind eindexamen heeft gedaan. Het gaat om het eindcijfer per vak, dus de combinatie van schoolexamen en centraal examen. Als je kind bijvoorbeeld een 5,5 heeft voor wiskunde, maar een 7,2 gemiddeld over alle vakken, dan kan die 5,5 gecompenseerd worden, mits aan alle andere voorwaarden wordt voldaan.

Er zijn wel belangrijke uitzonderingen. Voor de kernvakken Nederlands en Engels geldt dat je kind minimaal een 5 moet halen. Een 4 of lager voor deze vakken betekent automatisch zakken, ongeacht het gemiddelde. Dit verschilt per onderwijsniveau en profiel, waarbij soms ook wiskunde als kernvak geldt.

Praktische voorbeelden van compensatie

Stel dat je kind op de havo eindexamen doet en de volgende cijfers haalt: Nederlands 6, Engels 7, wiskunde 5, geschiedenis 7, aardrijkskunde 8, economie 6 en biologie 7. Het gemiddelde is dan ruim voldoende en er is maar één onvoldoende (wiskunde met een 5). In dit geval kan de onvoldoende gecompenseerd worden en slaagt je kind.

Een ander voorbeeld: je kind haalt een 4 voor wiskunde, maar staat voor alle andere vakken ruim voldoende. Omdat een 4 niet gecompenseerd kan worden, zakt je kind ondanks het goede gemiddelde. In zo’n situatie is een herkansing noodzakelijk om alsnog te slagen.

Welke voorwaarden gelden er bij de 5,5 regel?

De belangrijkste voorwaarde is dat je kind een gemiddeld eindcijfer van minimaal 6,0 moet halen over alle vakken. Daarnaast mag er maximaal één onvoldoende zijn, en die onvoldoende moet een 5 of hoger zijn. Voor de kernvakken Nederlands en Engels geldt een minimumeis van een 5, afhankelijk van het onderwijsniveau en profiel kan dit ook voor wiskunde gelden.

Alle eindcijfers tellen mee bij de berekening, dus zowel de resultaten van het schoolexamen als het centraal examen. Het is niet mogelijk om twee onvoldoendes te compenseren, zelfs niet als het gemiddelde ruim voldoende is. Ook een combinatie van een 5 en een 5,5 als onvoldoendes leidt tot zakken.

Bij sommige profielen en richtingen gelden aanvullende eisen. Voor het vwo met een profiel natuur en techniek kan bijvoorbeeld een minimumcijfer voor wiskunde vereist zijn. Het is verstandig om bij de school na te vragen welke specifieke eisen gelden voor het profiel van je kind.

Uitzonderingen en bijzondere situaties

Er zijn situaties waarin de compensatieregeling niet van toepassing is. Bij vakken die als profielvak of keuzevak zijn aangemerkt, kunnen strengere eisen gelden. Ook bij vervolgopleidingen in het hoger onderwijs kunnen bepaalde minimumcijfers vereist zijn, los van de slaag-zakregeling van het eindexamen.

Leerlingen die een vak op een hoger niveau volgen, bijvoorbeeld wiskunde B op vwo-niveau terwijl ze havo doen, vallen onder dezelfde compensatieregels. Het niveau van het vak maakt niet uit voor de toepassing van de 5,5 regel.

Wat gebeurt er als je niet voldoet aan de 5,5 regel?

Als je kind niet voldoet aan de voorwaarden van de compensatieregeling, betekent dit helaas zakken voor het eindexamen. Gelukkig zijn er wel mogelijkheden om alsnog te slagen. De belangrijkste optie is het recht op herkansing, waarbij je kind één of twee vakken opnieuw kan examineren om het cijfer te verbeteren.

Elke leerling heeft recht op herkansing voor één of twee vakken naar keuze. Dit kunnen zowel vakken zijn waarvoor een onvoldoende is gehaald als vakken met een voldoende die je kind wil verbeteren. De herkansing vindt meestal enkele weken na de eerste examenronde plaats. Het hoogste cijfer van beide pogingen telt mee voor het eindresultaat.

Als ook na de herkansing niet aan de voorwaarden wordt voldaan, moet je kind het hele eindexamen in een volgend jaar opnieuw doen. Dit betekent niet dat alle vakken opnieuw gedaan moeten worden. Schoolexamencijfers blijven vaak geldig, maar dit verschilt per school en situatie. Het is belangrijk om hierover goed contact te hebben met de school.

Voorkomen is beter dan herkansen

Voor leerlingen die op de grens zitten of moeite hebben met bepaalde vakken, is tijdige ondersteuning waardevol. Huiswerkbegeleiding kan helpen om structureel aan studievaardigheden te werken en achterstanden weg te werken, zodat compensatie helemaal niet nodig is. Wij begeleiden leerlingen in groepjes bij het opbouwen van een goede studiebasis en het ontwikkelen van effectieve leerstrategieën.

Ook examentraining in de aanloop naar de examens kan het verschil maken. Door gericht te oefenen met examenstof en examentechnieken, vergroten leerlingen hun kans op voldoendes voor alle vakken. Dit geeft niet alleen meer zekerheid over de uitslag, maar ook meer vertrouwen tijdens het examen zelf.

Maak je je zorgen over de examens van je kind of wil je weten hoe wij kunnen helpen bij de voorbereiding? Neem gerust contact met ons op. We denken graag met je mee over de beste aanpak voor jouw kind, zodat het eindexamen met een goed gevoel en mooie resultaten afgesloten kan worden.