Begrijpend lezen is een basisvaardigheid. Wie goed kan lezen, begrijpt leerteksten en opdrachten beter. Daar heb je in je hele schoolcarrière én daarna veel profijt van. Uit verschillende rapporten blijkt dan ook dat goed leren lezen op school veel aandacht verdient. Daarbij speelt leesmotivatie een belangrijke rol. Wat je met plezier leert, vergeet je namelijk niet snel meer én vind je sneller interessant. Onze remedial teachers werken met hun leerlingen actief aan het verbeteren van die leesvaardigheid en leesmotivatie. Dat doen ze onder andere met behulp van close reading.
In methodes voor leesvaardigheid ligt de focus vaak op woordenschat en leesstrategieën, merkt remedial teacher Laurine. ”Teksten moeten qua onderwerpen en opbouw ‘leuk’ en ‘niet te moeilijk’ zijn. Maar uit onderzoek blijkt dat een leerling van dat soort teksten niet altijd iets leert,” vertelt ze. ”Close reading zorgt er juist voor dat het leesniveau, maar ook het algemene leerniveau vooruitgaat.”
RT’er Debbie: ”Vaak wil een leerling al met de opdrachten beginnen voordat de tekst gelezen is. Of ze maken de vragen al tijdens het lezen, als een taak die zo snel mogelijk af moet. Voorlezen is voor sommige leerlingen een wedstrijdje: wie is de snelste? Maar het is juist de bedoeling dat ze iets leren over intonatie en een tekst beter gaan begrijpen.” Volgens Debbie gaat het om langzamer, aandachtiger en kritischer lezen. ”Daar ligt de uitdaging voor veel leerlingen.”
Laurine legt uit: ”Close reading is een methode uit Amerika waarbij leerlingen een tekst drie keer lezen, steeds op een andere manier. Dat kan met verschillende soorten teksten, van nieuwsberichten tot leesboeken. Met elke ronde gaan de leerlingen dieper in op de tekst. Op deze manier oefenen ze het vloeiend lezen én het kritisch lezen. Ze gaan met elkaar in discussie, geven hun eigen mening en brengen de tekst in verband met andere teksten of met eigen kennis.” Dit maakt het lezen herkenbaarder en daardoor leuker. Dat is ontdekt door Douglas Fisher en Nancy Frey, Amerikaanse onderwijskundigen. Zij onderzochten in 2015 wat voor leerteksten en opdrachten nodig zijn om kinderen te helpen nieuwe stof op te nemen.
Na de eerste ronde hebben leerlingen een algemeen idee van waar de tekst over gaat. Debbie: ”t De eerste les gaat altijd over letterlijk begrip. Ze noteren onbekende woorden en uitdrukkingen in hun schrift en samen vinden we omschrijvingen hiervoor.”
Bij de tweede ronde kijken ze hoe de tekst in elkaar zit en is opgebouwd. ”We herhalen eerst de woordenschat,” vertelt Debbie. ”Daarna kijken we naar de tekstsoort, de vorm, het taalgebruik en de alinea-indeling. Waarom heeft de schrijver voor een bepaalde structuur gekozen? Als de leerlingen dat weten, weten ze vervolgens ook beter waar ze bepaalde informatie kunnen vinden. ”
Met die informatie gaan ze aan de slag in de derde leesronde. Die is bedoeld om de boodschap van de tekst te vinden. ”Tijdens het lezen maken de leerlingen aantekeningen en noteren ze vragen. Met symbooltjes geven ze belangrijke of opvallende informatie, moeilijke woorden en verbanden aan. Zo wordt de inhoud actief verwerkt,” vertelt Laurine Debbie vult aan: ”Het afleiden van subtielere verbanden en meningen is vaak een uitdagende laatste stap. Met analytische vragen sturen we leerlingen in de juiste richting. Dat gaat vaak sneller en beter als ze de tekst al vaker hebben gelezen. ”
De kernwoorden van close reading bij begrijpend lezen? ”Geduld, reflectie en inzet!”
